Stanowisko KRASP i PAN w sprawie open access

Obradujące wspólnie Prezydium Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i Prezydium Polskiej Akademii Nauk przedstawiają następujące stanowisko w sprawie zasad otwartego dostępu do treści publikacji naukowych i edukacyjnych (dalej: OA – Open Access):

1. Zasada wprowadzania OA jako podstawowego modelu udostępniania publikacji naukowych, wprowadzona przez Komisję Europejską w Rekomendacji z 17 lipca 2012 r., wpisana w Strategię Europa Cyfrowa 2020, rozwijana w założeniach projektu ustawy Ministerstwa Cyfryzacji o otwartych zasobach publicznych, jest cenną inicjatywą, sprzyjającą poszerzaniu zakresu współpracy naukowej i skali wykorzystywania wyników badań, w szczególności prowadzących do powstawania innowacyjnych rozwiązań, a także zapewniającą współudział społeczeństwa w formułowaniu nowych wyzwań badawczych.

2. Wynikające z wyżej wymienionej Rekomendacji Komisji Europejskiej zobowiązanie krajów członkowskich do wprowadzania zasady OA wymaga nie tylko określenia wybranego modelu OA , ale również powoduje konieczność przyjęcia odpowiednich uregulowań prawnych oraz procedur niezbędnych dla jego wdrożenia. Warunkiem powodzenia procesu wprowadzania modelu OA jest zapewnienie wysokiego standardu naukowego takich wydawnictw i publikacji, co powinno prowadzić do ich uwzględnienia przy ocenach indywidualnych naukowców i ocenach instytucjonalnych jednostek naukowych.

3. Jako preferowany kierunek wdrażania mode li OA należy przyjąć tryb repozytoryjny, przy równoczesnym rekomendowaniu autorom publikacji stosowania zasady udzielania niewyłącznych licencji wydawniczych. Niezbędne jest w związku z tym podjęcie skoordynowanych działań prowadzących do wdrożenia w Polsce spójnego systemu rozwiązań repozytoryjnych, służącego podnoszeniu widoczności powstałych w Polsce publikacji, a w przyszłości dalszego rozwoju zakresu stosowania modeli otwartych w nauce i edukacji.

Prezydium KRASP i Prezydium PAN wyrażają wolę współ pracy na rzecz wdrażania w Polsce modelu OA w odniesieniu do publikacji naukowych i edukacyjnych, równocześnie deklarują c wsparcie dla związanych z modelem OA inicjatyw i programów agend rządowych oraz administracji publicznej. W celu realizacji przedkładanego stanowiska przewidziane jest utworzenie wspólnego Zespołu Otwartej Nauki , mającego pełnić koordynującą rolę w zakresie działań na rzecz wdrażania zasad OA do publikacji naukowych i edukacyjnych, a także innych stowarzyszonych z nimi przyszłych inicjatyw.