Kołakowski: filozof herezji

Kołakowski: filozof herezji.

Czy istnieją współcześni heretycy? Jak tworzą się nowe ideologie i gdzie leżą granice tolerancji? Czy między herezją a dogmatem rzeczywiście jest tak wielka różnica? Co decydowało o uznaniu jakiegoś poglądu za herezję: demokratyczne głosowanie a może… przypadek?

Książka Herezja to niespodziewanie odnalezione po latach w „sejfie” teksty szesnastu wykładów Leszka Kołakowskiego wygłoszonych między listopadem 1982 a lutym 1983 dla polskiej rozgłośni radia Wolna Europa. Kołakowski omawia w nich herezje zarówno od strony historycznej jak i wpływu poszczególnych prądów na kształtowanie się doktryny Kościoła katolickiego a później także innych gałęzi chrześcijaństwa. W przystępny sposób opisuje najważniejsze „bluźniercze nurty”, śledząc równocześnie ich wpływ na politykę, obyczajowość i religijność społeczeństw. Kołakowski pokazuje, że poszczególne herezje odżywają współcześnie w postaci różnych newage’owych czy scjentystycznych duchowości, w walkach ideologicznych, walkach o tolerancję. Choć często są traktowane jako relikty przeszłości, co jakiś czas odświeżone i odnowione wracają jako odkrywcze i rewolucyjne  idee współczesności. To tekst niezwykle współczesny. Mini-przewodnik po świecie błądzących!

W warunkach, kiedy świeckie i kościelne autorytety współzawodniczyły ze sobą czy zwalczały się wzajem, kiedy ponadto herezja była zbrodnią karalną prawem państwowym, herezje wyrażały nie tylko interesy świeckie, ale bardzo często pragnienie prawdziwego życia religijnego, niezależnego od świeckiej polityki. Wielkie herezje najczęściej były eksplozjami ducha odnowy religijnej, próbami regeneracji ducha prawdziwie chrześcijańskiego, którego królestwo nie jest z tego świata, wolą uwolnienia chrześcijaństwa od jego świeckich, światowych trybutów.