W pierwszym dniu 8. Międzynarodowego Festiwalu Poezji Silesius poznaliśmy książki poetyckie nominowane Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2023. Jury ogłosiło także nazwisko tegorocznej laureatki Silesiusa za całokształt pracy twórczej, którą została Joanna Mueller.

W tym roku do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius zostało zakwalifikowanych aż 237 książek, z czego 54 tomiki to debiuty. Oceniało je jury pod przewodnictwem Piotra Śliwińskiego, w którym zasiadają także: Monika Glosowitz, Paweł Mackiewicz, Małgorzata Mikołajczak, Krystyna Pietrych, Paweł Próchniak oraz Alina Świeściak. W finale Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius znalazły się następujące tytuły:

W kategorii Książka roku:

1. Miłosz Biedrzycki (MLB), „Wiosna ludzi”, Wydawnictwo Ha!art
2. Kamila Janiak, „miłość”, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
3. Natalia Malek, „Obręcze”, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu
4. Jan Rojewski, „Ocalałe 2030”, Fundacja KONTENT
5. Piotr Sommer, „Lata praktyki”, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu

W kategorii Debiut:

1. Ivan Davydenko, „Halal”, wydawnictwo papierwdole & Katalog Press
2. Stanisław Kalina Jaglarz, „gościć sójki”, Wydawnictwo Biblioteki Śląskiej
3. Paweł Stasiewicz, „Oprawa skórzana”, wydawnictwo papierwdole & K.I.T. Stowarzyszenie Żywych Poetów

Wręczenie Silesiusa, jak ma to już miejsce od trzech lat, odbędzie się w tym samym czasie, co ceremonia przyznania innego ufundowanego przez Wrocław wyróżnienia literackiego – Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus. Laureatki/laureatów obu nagród poznamy 14 października 2023. Wspólna gala odbyła się po raz pierwszy w 2020 roku, a decyzja o połączeniu finałów nagród została podjęta z powodu pandemii. Doszło wówczas do – skądinąd symbolicznego – scalenia dwóch najważniejszych miejskich nagród literackich, którym patronuje ten sam twórca – Johannes Scheffler, czyli właśnie Anioł Ślązak, Angelus Silesius. Organizatorzy zdecydowali się na podtrzymanie tej formuły.

Joanna Mueller – laureatka za całokształt pracy twórczej

Joanna Mueller to najmłodsza poetka spośród twórców i twórczyń wyróżnionych dotychczas Silesiusem za całokształt pracy twórczej. Urodziła się w 1979 roku w Pile, mieszka w Warszawie. Jest poetką, eseistką, redaktorką, literaturoznawczynią i krytyczką literacką. Absolwentka Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, badaczka poezji m.in. Tymoteusza Karpowicza i Wielimira Chlebnikowa. Jako poetka zadebiutowała w 2003 roku tomem „Somnambóle fantomowe”. Później wydała także „Zagniazdowniki/Gniazdowniki” (2007), „Wylinki” (2010) i „intima thule” (2015), „Waruj” (2019), „Hista & her sista” (2021) oraz dwie książki eseistyczne: „Stratygrafie” (2010) i „Powlekać rosnące” (2013), a nawet zbiór wierszy dla dzieci „Piraci dobrej roboty” (2017) i bajkę „Szkoła Czi-Tam” w formie kamishibai (2015). Jest także współredaktorką książek: „Solistki. Antologia poezji kobiet (1989–2009)” (2009) oraz „Warkoczami. Antologia nowej poezji” (2016). Jej twórczość poetycka doczekała się kilku ważnych nagród i nominacji. W 2019 roku otrzymała nagrodę Warszawskiej Premiery Literackiej za „Stratygrafie” a rok później Nagrodę Literacką Czterech Kolumn za tom wierszy „Wylinki” oraz eseje „Stratygrafie”. Do wrocławskiego Silesiusa była nominowana już trzykrotnie w kategorii Książka roku, w 2016, 2020, a ostatnio rok temu za tom „Hista & her sista”. Otrzymała też nominację do Nagrody Literackiej Gdynia (2008) i Nagrody Literackiej m.st. Warszawy (2016). Kojarzona z neolingwizmem (sygnatariuszka Manifestu neolingwistycznego w grudniu 2002 roku), sama nazywa swą twórczość archelingwizmem. Często podejmuje temat macierzyństwa i dopomina się o feminizm, który nie wyklucza matek, również tych, które zdecydowały się na wielodzietną rodzinę.

Piotr Śliwiński, przewodniczący jury Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius, tak mówi o tegorocznej laureatce: „Joanna Mueller od ponad dwudziestu lat jest bardzo silnie obecna w życiu czytelniczek i czytelników poezji. Świetny debiut, potem kolejne tomy, w których wiele działo się z językiem, głośne antologie poezji kobiet, kobiecej i nie tylko, manifesty neolingwistyczne, intrygująca krytyka poetycka, silny, a przy tym daleki od publicystyki feminizm. Joanna Mueller to tytanka pracy, cicha rewolucjonistka poetycka, a przy tym oddana opiekunka wielu poetek i poetów, nie tylko młodych, którym służy (najdosłowniej) pomocą jako akuszerka i redaktorka ich książek. Skromna, imponująca postać”.

Joanna Mueller jest czwartą kobietą wyróżnioną Silesiusem za całokształt twórczości i najmłodszą laureatką w tej kategorii w historii wrocławskiej nagrody. Poetka dołączyła dziś do znakomitego grona twórców i twórczyń, którzy otrzymali już to wyróżnienie. Byli to kolejno: Tadeusz Różewicz (2008), Stanisław Barańczak (2009), Piotr Sommer (2010), Urszula Kozioł (2011), Marcin Świetlicki (2012), Krystyna Miłobędzka (2013), Darek Foks (2014), Jacek Podsiadło (2015), Julian Kornhauser (2016), Andrzej Sosnowski (2017), Bohdan Zadura (2018), Ewa Lipska (2019), Eugeniusz Tkaczyszyn-Dycki (2020), Ryszard Krynicki (2021) i Marcin Sendecki (2022).

Nagrody za nominacje i dla zwycięzców

Laureatka Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius za całokształt otrzymuje nagrodę w wysokości 100 tysięcy złotych. Ponadto poetka bądź poeta, który odbiera Silesiusa w kategorii Książka roku otrzymuje 50 tysięcy złotych, a zwycięzca bądź zwyciężczyni w kategorii Debiut może liczyć na wyróżnienie w wysokości 15 tysięcy złotych. Ponadto wszystkie autorki i autorzy książek nominowanych otrzymują po 5 tysięcy złotych. Finansowe wyróżnienie za nominację zostało wprowadzone do regulaminu Nagrody w 2020 roku i było pierwszym takim rozwiązaniem wśród najważniejszych polskich nagród literackich.
Operatorem Nagrody Silesius, podobnie jak i Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, od 2018 roku jest Wrocławski Dom Literatury. Z kolei od 2016 roku Nagrodzie towarzyszy Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius, także organizowany przez Wrocławski Dom Literatury. 8. Międzynarodowy Festiwal Poezji Silesius odbywa się we Wrocławiu w dniach 15-21 maja.
Na spotkania festiwalowe można wybrać się do Prozy – klubu Wrocławskiego Domu Literatury i kilku innych lokalizacji w mieście. Wstęp wolny! Program festiwalu dostępny jest na stronach: www.silesius.wroclaw.pl/festiwal i www.literatura.wroclaw.pl
.