Alina Świeściak
Współczynnik sztuki
Polska poezja awangardowa i postawangardowa między autonomią a zaangażowaniem

Seria : awangarda / rewizje

ISBN: 978-83-233-4642-5
NOWOŚĆ

Monografia Aliny Świeściak rekonstruuje tradycję polskiej poezji awangardowej, aby przybliżyć powody, dla których jest to obecnie tradycja coraz bardziej aktywna w twórczości poetek i poetów współczesnych. Jak się dowiadujemy, idea autonomicznego świata literatury, z którego wychodzi się ku „życiu”, aby je przekształcić, jest utopijnym projektem stale powracającym w polskiej poezji pomimo – i dzięki – silnej świadomości jego utopijności. Ową mocno aporetyczną definicję poezji awangardowej rozwija Świeściak, pokazując jej podwójne zakorzenienie w normotwórczych awangardach zachodnich i w specyficznie odkształcających je awangardach środkowoeuropejskich. (…) Dopiero na tym tle sytuuje coś, co okazuje się największym atutem monografii – znakomite analizy wybranych tekstów poetyckich, uświadamiające, na ile angażująca potrafi być dzisiejsza lektura dawnych i nowych wierszy awangardowych. To w tych analizach zaczyna działać tytułowy „współczynnik sztuki” decydujący o tym, że wchodzący w układ opisanych przez autorkę awangardowych napięć tekst poetycki zyskuje na nowo artystyczną intensywność.
Fragment recenzji prof. dr. hab. Tomasza Mizerkiewicza

Wiele wskazuje na to, że awangarda, wraz ze swoimi uwikłaniami w autonomię i heteronomię, znalazła odpowiednie (raz na zawsze określone) miejsce w historii sztuki i skojarzonej z nią historii rozwoju społeczeństw. Nie znaczy to jednak, że dzisiejsza sztuka, w tym oczywiście literatura, nie będzie sięgać do proponowanych przez nią rozwiązań, a nawet zasilać się jej utopiami. Jedną z nich wydaje się (…) koncepcja zwrotu użytkologicznego Stephena Wrighta. Porzucając autonomię, wyostrza on drugi biegun awangardowej praxis, pisząc o różnych formach, wariantach, mechanizmach znoszenia sztuki w praktyce życiowej. Tak jak sytuacjonistom, nie jest mu już potrzebne pojęcie sztuki jako osobnej, wydzielonej z życia dziedziny, co nie znaczy, że nie jest potrzebne w ogóle. Przejmując od Duchampa termin „współczynnik sztuki”, oznaczający różnicę między intencją a rzeczywistą realizacją, Wright nadaje mu inne znaczenie, czyniące ze sztuki praktykę większościową (…).
Zawarte w tej książce teksty, których przedmiotem jest twórczość polskich poetów i poetek umieszczona na tle oddziaływań różnych nurtów awangardowych i w perspektywie [różnych] koncepcji estetycznych (…), [to] poetyckie case studies awangardowych praktyk zorientowanych na przenikanie się materii estetycznych ze społecznymi i politycznymi.
Ze wstępnego rozdziału Między autonomią a zaangażowaniem

 

www.wuj.pl