Maria Rodziewiczówna "Byli i będą"

Wzruszająca, patriotyczna powieść autorki „Dewajtis”, opisująca sytuację Polaków po upadku powstania styczniowego. Bohaterowie pochodzą z różnych grup społecznych, mieszkają w różnych miejscach. Poznajemy arystokrację w stolicy, uczącą się w Warszawie młodzież z różnych sfer, rozbitków na bruku miejskim, ziemiaństwo kresowe oraz zagrodową szlachtę krośnieńską, prześladowaną nie tylko za patriotyzm, ale i za religię, gwałtem zmuszaną do prawosławia. Wszystkich ich łączy miłość do ojczyzny i chęć walki z zaborcą.