Magdalena Komorowska
Piotrkowczykowie
Z dziejów drukarstwa krakowskiego przełomu XVI i XVII wieku
ISBN: 978-83-233-5225-9
Liczba stron: 384
Format: 15,8×23,5 cm
Data publikacji: 03.07.2023

 

Celem niniejszej książki jest nakreślenie obrazu wielopokoleniowej drukarni w dawnym Krakowie, najstarszym i przez wiele dziesięcioleci najważniejszym centrum wydawniczym w Rzeczypospolitej. Głównym tematem są uwarunkowania działalności drukarskiej trzech pokoleń Piotrkowczyków, repertuar wydawniczy oraz zasób typograficzny ich oficyny. Powiązania warsztatu z potrydenckim katolicyzmem stanowią ważny kontekst rozważań, drukarnię Piotrkowczyków trzeba bowiem uznać za wręcz modelową oficynę drukarską czasów potrydenckich – jej dzieje, zwłaszcza w pierwszym półwieczu działalności, są wymownym potwierdzeniem, że reforma katolicyzmu okazała się ożywczym impulsem, który przyczynił się nie tylko do wzmożonej aktywności drukarzy krakowskich, ale też do rozprzestrzenienia druku w całej Rzeczypospolitej.

Piotrkowczykowie to refleksja nie tyle nad drukiem i jego oddziaływaniem, ile nad drukarstwem i jego produktami w ściśle określonych okolicznościach społeczno-ekonomicznych. Rozważania prowadzone z takiej perspektywy nie wykluczają namysłu nad społeczną funkcją druku, jego udziałem w formowaniu się oraz upowszechnianiu prądów intelektualnych i kulturowych. Stanowią raczej ich niezbędny fundament. Szczegółowe analizy repertuaru wydawniczego dostarczają bowiem informacji nie tylko o samym warsztacie i strategii biznesowej jego właścicieli, ale także o potrzebach określonych środowisk i twórców w zakresie publikowania książek i innych materiałów. Pokazują też ich możliwości i ambicje w kształtowaniu kultury. Analiza wyposażenia drukarni oraz typografii  druków pozwala natomiast mówić o kształtowaniu się konwencji wydawniczych, wskazywać rozwiązania typowe i wyjątkowe, a przez to lepiej zrozumieć, co użytkownikom dawnych druków mogła komunikować ich forma. Niniejsza książka powinna przyczynić się do pełniejszego zrozumienia uwarunkowań towarzyszących upowszechnianiu piśmiennictwa w Rzeczypospolitej końca XVI i XVII wieku, kładąc kres tezom o upadku czarnej sztuki w tym czasie.

Magdalena Komorowska pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Interesuje się historią drukarstwa w Polsce na przełomie XVI i XVII wieku oraz związkami książki drukowanej z reformacją katolicką. Zajmuje się również edytorstwem naukowym tekstów dawnych. Kieruje zespołem opracowującym edycję naukową pism Piotra Skargi (finansowaną ze środków Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, 2022–2027). Jest autorką Prolegomenów do edycji pism Piotra Skargi (2012) oraz artykułów naukowych poświęconych różnym aspektom dziejów książki w Rzeczypospolitej Obojga Narodów (m.in. związkom druku z katolicyzmem pod koniec XVI wieku, publikacjom jezuickim, pamfletom polemicznym, typografii książek religijnych).

www.wuj.pl