Wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego dr hab. Magdalena Gawin oraz wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Bojanowska 15 lipca br. wzięły udział w spotkaniu dotyczącym powstania platformy udostępniającej książki osobom niepełnosprawnym. Wcześniej umowę w sprawie budowy i wdrożenia takiej platformy podpisały Instytut Książki i Wydawnictwo Naukowe PWN. Zainicjowany przez resort kultury projekt ma być gotowy za 7 miesięcy.

Podczas spotkania zastępca dyrektora Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego ds. Zbiorów dla Niewidomych Monika Cieniewska przedstawiła podstawowe problemy z dostępem do książek osób niewidomych i niepełnosprawnych ruchowo oraz ich oczekiwania wiązane z powstającą platformą. Jak podkreśliła, utrudniony dostęp (bądź jego brak) osób niepełnosprawnych do książek wyklucza je z życia kulturalnego oraz tworzy poważne bariery w procesie ich edukacji. Wiceminister obu resortów wykazały duże zainteresowanie projektem i zadeklarowały wolę współpracy przy jego realizacji.

W spotkaniu uczestniczyli też: dyrektor Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Mirosław Przewoźnik, dyrektor Wydziału Analiz i Programowania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Krzysztof Kaca, dyrektor Departamentu Mecenatu Państwa w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego Maciej Dydo, Dyrektor Generalna Polskiej Izby Książki dr Grażyna Szarszewska, dyrektor Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego (GBPiZS) Justyna Garbarczyk oraz przedstawiciele Grupy PWN.

Przełom w czytelnictwie osób niepełnosprawnych

Efektem kilkuletnich działań MKiDN na rzecz czytelnictwa osób niepełnosprawnych jest umowa podpisana 1 lipca br. przez Instytut Książki i Wydawnictwo Naukowe PWN, dotycząca budowy i wdrożenia platformy udostępniającej książki wydawców w formatach dostępnych dla niewidomych i słabowidzących oraz niepełnosprawnych ruchowo (nie mogących czytać książek drukowanych).

W ramach platformy udostępniane będą publikacje beletrystyczne, naukowe i specjalistyczne w formacie książek elektronicznych. Realizacja projektu – budowa i wdrożenie platformy – ma zająć 7 miesięcy. Całkowity koszt tego przedsięwzięcia, a następnie utrzymanie platformy przez okres 5 lat (2017 -2021) to 863 tys. zł brutto. Środki na ten cel przekazuje Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Jak to działa?

Dzięki platformie osoby niepełnosprawne będą miały dostęp do strony internetowej zawierającej katalog publikacji umożliwiający wyszukiwanie pozycji książkowych, a następnie ich pobieranie i odtwarzanie we własnych urządzeniach (komputer, telefon, urządzenia przenośne). Dostęp do platformy będzie możliwy po zalogowaniu się do osobistego konta i wprowadzeniu kodu autoryzacyjnego PIN. Kody PIN będą dystrybuowane przez biblioteki, których czytelnikami są osoby niewidome i słabowidzące, w tym przez Dział Zbiorów dla Niewidomych GBPiZS wśród jej czytelników.

Takie rozwiązanie, przy zachowaniu procedur autoryzacji stosowanych przez biblioteki (wymagane orzeczenie lekarskie dla stwierdzenia niepełnosprawności), zapewni, że do platformy będą miały dostęp jedynie osoby niepełnosprawne. Na pliki ePUB oraz mp3 tuż przed ich pobraniem będą w sposób automatyczny nakładane znaki wodne, sygnujące pliki identyfikatorami czytelników. Wydawcy będą posiadać zindywidualizowane konta, na których umieszczane będą nowe pozycje. Ci spośród nich, którzy mają podpisane umowy z PWN dotyczące IBUK LIBRA mogliby zdecydować samodzielnie o umieszczeniu książki na platformie dla osób niewidomych i słabowidzących.

Udział w projekcie TIGAR

W wyniku prowadzonych przez MKiDN rocznych działań 8 lipca br. Główna Biblioteka Pracy i Zabezpieczenia Społecznego podpisała umowę ze Światową Organizacją Własności Intelektualnej (World Intellectual Property Organization) o przystąpieniu do TIGAR (Trusted Intermediaries Global Accessible Resources). Projekt TIGAR jest szansą na uzyskanie przez polskich obywateli z niepełnosprawnością wzroku dostępu do ogromnej ilości publikacji znajdujących się w zbiorach bibliotek dla niewidomych na całym świecie. Jednocześnie biblioteka może dzięki TIGAR udostępniać swoje zbiory czytelnikom niewidomym i słabowidzącym czytającym po polsku i mieszkającym za granicą. Obecnie w ramach projektu dostępne są książki w 55 językach. W wymianie uczestniczy 14 instytucji z 12 krajów takich jak: Australia, Brazylia, Kanada, Dania, Francja, Holandia, Nowa Zelandia, Norwegia, RPA, Szwecja, Szwajcaria i USA.

Udział polskiej instytucji w projekcie TIGAR był możliwy dzięki podpisaniu przez Polskę w czerwcu 2014 roku projektu Traktatu z Marrakeszu w sprawie ułatwienia dostępu do utworów opublikowanych osobom niewidomym i niedowidzącym oraz osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi im zapoznawanie się z drukiem pod auspicjami Światowej Organizacji Własności Intelektualnej. Obecnie trwają przygotowania do implementacji traktatu, które w imieniu Polski prowadzi resort kultury. Umowa zostanie ratyfikowana przez Polskę po jej ratyfikacji przez Unię Europejską.

MKiDN od 2012 roku prowadzi działania mające na celu ułatwianie dostępu do książek i innych materiałów drukowanych osobom niepełnosprawnym, a w szczególności osobom niewidomym i słabowidzącym.

 

PAP

Fot. archiwum Głównej Biblioteki Pracy i Zabezpieczenia Społecznego ds. Zbiorów dla Niewidomych