Dorota Jarząbek-Wasyl

Za kulisami

Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku

Seria : Teatr / Konstelacje

ISBN: 978-83-233-4079-9

NOWOŚĆ

Książka podejmuje temat instytucjonalnych oraz indywidualnych przygotowań do spektaklu w trzech stałych teatrach polskich: Warszawy, Lwowa i Krakowa w XIX i na początku XX wieku. Wyobraźmy sobie teatr, w którym nie ma wielomiesięcznej „magii prób” i rządzącego nią demiurga – nowoczesnego reżysera, a główni wykonawcy wchodząc na deski sceniczne są już w połowie, jeśli nie u końca drogi do stworzenia postaci. Obracają się w obszarze wspólnym: warsztatu, estetyki, obyczaju, pozostając zarazem skrajnymi i zazdrosnymi indywidualistami, strażnikami sekretów swego zawodu. Tytułowe kulisy to, z jednej strony, fundamenty jednostkowej i totalnej pracy aktora nad rolą, z drugiej strony – zasady działania zespołu teatralnego oraz sprawdzone mechanizmy produkcji przedstawienia w XIX wieku.

“Cała książka napisana jest w istocie z perspektywy aktora – ukazuje zadania, obowiązki, wysiłki, które miał do wykonania i spełnienia, z świadomością warunków jego pracy czyli twórczości. Autorka […] nakreśliła charakterystyki wszystkich członów (uczestników) organizacji artystycznej teatru – od woźnego, kopisty, suflera, po reżysera. Systematycznie i atrakcyjnie przedstawiła „topografię zascenia”, także pierwsza z równą uwagą i dociekliwością opisała i zanalizowała „zakulisowy savoir-vivre”. Imponują po raz pierwszy podjęte monograficzne charakterystyki wielorakich odmian prób. […] Nic o czym badaczka pisze, nie jest płaskie ani zbędne; zdarzają się tematy w pierwszym momencie zaskakujące, lecz w chwilę potem już zrozumiałe. Tak jest z sztuką głośnego czytania, wtedy ulubioną domową rozrywką, z kaligrafią i obecnością plastyki, rysunku w wykształceniu, a potem pracy aktora. Autorka przedziera się przez stereotypy, obnaża je i konfrontuje z perfekcyjnie udokumentowaną rzeczywistością, realnymi w XIX wieku determinantami bytowania i tworzenia”

Z recenzji prof. dr. hab. Jana Michalika

www.wuj.pl