Rodzina Grzegorczyków zostanie uhonorowana w Nowej Rudzie w trakcie Festiwalu Góry Literatury

Przegląd

Helena i Władysław Grzegorczykowie, którzy w czasie II wojny światowej ratowali osoby pochodzenia żydowskiego, zostaną upamiętnieni w Nowej Rudzie, gdzie mieszkali i zostali pochowani. Ich przybrana córka, urodzona jako Lili Fuchsberg, otrzyma tytuł „Honorowej Obywatelki Miasta Nowa Ruda”, a park przy ul. Strzeleckiej otrzyma imię jej rodziców. Inicjatorką uchwały o nadaniu parkowi imienia Grzegorczyków jest Fundacja Olgi Tokarczuk. Uroczystość odbędzie się w trakcie organizowanego przez nią Festiwalu Góry Literatury.

Helena i Władysław Grzegorczykowie w 1965 otrzymali tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, nadawany przez izraelski Instytut Yad Vashem osobom nieżydowskiego pochodzenia, które z narażeniem własnego życia pomagały Żydom w czasie Holocaustu.

Pośmiertnie zostali odznaczeni Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski za „bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej, za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich”.

Małżeństwo uratowało co najmniej 18 osób, począwszy od wkroczenia Niemców do Borysławia w 1941 roku, gdzie mieszkał Władysław. Na niedużym strychu ich domu, według relacji uratowanych, „stale ktoś nowy się krył”.
W 1942 roku Grzegorczykowie przygarnęli sześciotygodniowe dziecko, Lili Fuchsberg, której rodzice po utworzeniu getta zdecydowali się dołączyć do partyzantów (zostali zadenuncjowani i rozstrzelani), a do lasu poszło z nimi starsze rodzeństwo dziewczynki. Nadano jej imiona Zdzisława Katarzyna. Polskie małżeństwo adoptowało ją po wojnie i dało swoje nazwisko.

Lili, nazywana „Dzidką”, spędziła dzieciństwo w Nowej Rudzie. Ukończyła Liceum Muzyczne we Wrocławiu, a następnie muzykologię na Uniwersytecie Warszawskim. Wyjechała z Polski w 1969 roku i osiadła w Paryżu, gdzie zrobiła specjalizację z muzyki francuskiej na Sorbonie i została wykładowczynią na wydziale muzykologii. Wyszła za mąż, przyjęła nazwisko Ravet. Pracowała również w Domu Kultury w Sceaux, współpracowała ze stacją radiową France Musique i telewizją France II, promując muzykę polską. Od przejścia na emeryturę pracuje w Paryżu jako wolontariuszka w szpitalach dla dzieci, kształcąc specjalistów z muzykoterapii.

Grzegorczykowie uratowali także 11-letnią siostrę Lili, Minkę, która w wieku 14 lat wyemigrowała do Palestyny. Siostry nie widziały się przez lata, lecz wymieniały listy. W 2021 roku ukazała się książka Lili Fuchsberg „Listy do mojej siostry 1947–1973”, o której Marian Turski napisał: „Jakie to szczęście, że listy pisane przez dziesięciolecia po polsku nie zostały wyrzucone. Zgromadzone w starym buciku w kibucu izraelskim zyskały nowe życie. To najlepsza z powieści jakie ostatnio czytałem, to najsilniejszy z dramatów jakie ostatnio widziałem”.

Teraz Helena i Władysław Grzegorczykowie zostaną upamiętnieni w Nowej Rudzie, gdzie mieszkali i zostali pochowani na cmentarzu komunalnym. Ich imię, zgodnie z podjętą przez Radę Miejską Miasta Nowa Ruda uchwałą, otrzyma park w Nowej Rudzie, zlokalizowany przy ul. Strzeleckiej, który został zrewitalizowany w minionym roku. Nazwa parku pozwoli utrwalić w pamięci społeczeństwa postaci wyjątkowe, gotowe poświęcić swoje życie dla ratowania życia innych.

O upamiętnienie Grzegorczyków wnioskowała Fundacja Olgi Tokarczuk, która zgodnie ze swoim statutem pragnie nie tylko promować region, lecz również przypominać postaci wyjątkowe, zdeterminowane do niesienia pomocy słabszym i zagrożonym, niezależnie od czasów i okoliczności, w jakich przyszło im żyć.

Uroczystość nadania noworudzkiemu parkowi imienia państwa Grzegorczyków odbędzie się w trakcie trwania organizowanego przez Fundację Festiwalu Góry Literatury, w poniedziałek 10 lipca o godz. 11.

Z kolei podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej Nowej Rudy Catherine Ravet, urodzona jako Lili Fuchsberg, otrzyma tytuł „Honorowej Obywatelki Nowej Rudy” za działania w sferze promocji miasta, w tym za promowanie postaw patriotycznych na szczeblu lokalnym i międzynarodowym poprzez upamiętnianie działań Polaków w celu ratowania ludzi pochodzenia żydowskiego w trakcie II wojny światowej oraz kultywowania polskiej kultury w świecie.

Kategorie: Wydarzenia