Książkowy port lotniczy?

Podsumowanie 21. edycji Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie®

Książkowy Port Lotniczy? Takie można było odnieść wrażenie opuszczając EXPO Kraków, gdzie zakończyła się kolejna edycja Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie®. Święto literatury przez cztery dni odprawiło tysiące walizek z książkami. To bowiem jedna z najprostszych form transportu sporego bagażu zakupionych dzieł z podpisami ulubionych autorów, m.in. Katarzyny Bondy,Camilli Läckberg, Zygmunta Miłoszewskiego, Remigiusza Mroza, Nickolasa Sparksa, Olgi Tokarczuk czy Martyny Wojciechowskiej. A najlepsze jest to, że choć przygoda z 21. edycją jednego z największych wydarzeń kulturalnych w kraju się kończy, to podróż w zaczarowany świat książek dopiero zaczyna!

Blisko 70 tysięcy odwiedzających, ponad 600 (!) akredytowanych dziennikarzy, niemal 760 autorów i gości specjalnych, 700 wystawców z ponad 20 krajów w tym m.in. z Austrii, Belgii, Bułgarii, Gruzji, Hiszpanii, Holandii i pierwszy raz w historii Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie® – niezależne wydawnictwa z Sankt Petersburga.

O sporym zainteresowaniu imprezą świadczą także statystyki z Internetu. Sam fanpage Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie® na Facebooku tylko w ciągu ostatniego tygodnia wygenerował ponad 90 tysięcy reakcji. Na przestrzeni ostatnich dni kanały na portalu Youtube z relacjami tzw. booktuberów wyświetlono około milion razy.

Wyróżnienia dla zasłużonych – Ambasadorzy Targów Książki w Krakowie

Ważną częścią inauguracji tegorocznej edycji było ogłoszenie tytułów Ambasadorów Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie®. Wyróżnienie przyznawane jest od 2011 roku i otrzymują je osoby wspierające ideę Targów oraz promujące czytelnictwo. W tym roku taki tytuł otrzymali: Aniela Topulos –wieloletnia Dyrektor Wydawnictw Naukowo-Technicznych, Adolf Weltschek –Dyrektor Teatru Groteska w Krakowie, Andrzej Kosowski – Dyrektor Instytutu Muzyki i Tańca. Czwartym ambasadorem, wyłonionym przez internautów, został Janusz L. Wiśniewski, który powiedział:

– Dla mnie to bardzo ważne, że ten prestiżowy tytuł dostaję z rąk czytelników. Dodatkowo jestem dumny, że to właśnie nagroda Targów w Krakowie, które mają niepowtarzalny smak. W przeciwieństwie do innych tego typu wydarzeń w Polsce i na świecie – tutaj czuć bardzo merytoryczne podejście i miłość do książek.

Prezydent Krakowa Jacek Majchrowski wręczył także wyjątkowe oznaczenie Honoris Gratia za szczególne zasługi w promocji miasta Krakowa francuskojęzycznej pisarce z Kanady Arlette Cousture , autorce powieści „Dzieci stamtąd”.

Literackie voilà! Francja Gościem Honorowym

– Kraków jest miastem literatury Unesco, wpisanym na listę światowego dziedzictwa. Musi też być miastem książki – to oczywiste. To tutaj powstawały pierwsze drukarnie, wydawnictwa i biblioteki. Jest kolebką księgarstwa i drukarstwa polskiego. Do tego dochodzą Targi Książki, które są pewnym podsumowaniem. To dzięki nim możemy się zapoznać się z wybitnymi postaciami, książkami i wydawnictwami. Wydarzenie tutaj organizowane jak zawsze ma charakter międzynarodowy. Bardzo dziękuję organizatorom za to, co robicie – dzięki Międzynarodowym Targom Książki w Krakowie® i odbywającemu się równocześnie Festiwalowi Conrada do Krakowa przyjeżdża ok. 100 000 osób ze względu na te właśnie imprezy! Ale nie ma innego wyjścia – nie ma innego miasta, bardzo by się chciało gdzie indziej zrobić imprezę na taką skalę – ale to po prostu niemożliwe – mówił  podczas otwarcia Jacek Majchrowski, Prezydent Krakowa.

W podobnym tonie wypowiadał się ambasador Francji Pierre Lévy.

– Jestem bardzo dumny, że Francja jest Gościem Honorowym 21. Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie®. To znaczące wydarzenie w Krakowie jest przede wszystkim okazją do spotkania autorów, wydawców, a także do kontaktu z naszym językiem, naszą wiedzą, naszym światem wyobraźni. Targi, które dzisiaj otwieramy, są czymś więcej niż tylko wydarzeniem handlowym czy wielką księgarnią. W czasie tego święta książki spotykamy się tutaj, chcąc przede wszystkim uczestniczyć w znacznie ważniejszym przedsięwzięciu. Kieruje nami bowiem ambicja, by książka jako nośnik wiedzy i emancypacji była obecna w samym sercu projektu europejskiego.

Na Targach francuskojęzyczną literaturę reprezentowali m.in. znany rysownik Serge Bloch, który tworzył projekty graficzne i ilustracje dla wielu czasopism dziecięcych, a jego prace ukazują się w prasie francuskiej, japońskiej i amerykańskiej (m.in. „The Washington Post”, „The New York Times”, „The Boston Globe”), autorka mającej swój początek w Krakowie sagi rodzinnej pt. „Dzieci stamtąd” Arlette Cousture, autor i ilustrator książek dla dzieci i młodzieży Geoffroy de Pennart i pisarz Eric-Emmanuel Schmitt.

– To moja pierwsza wizyta na Targach Książki w Krakowie. Jestem z niej bardzo zadowolony. Cieszę się, że mogę tutaj być i widzieć tak wielu ludzi w różnym wieku – młodszych i starszych – z książkami. To tylko potwierdza, że książka wciąż jest centrum świata – tłumaczył Serge Bloch.

Francuzi podczas Targów zachęcali nie tylko do poznawania ich literatury, ale także języka, muzyki i kulinariów. Na stoisku Gościa Honorowego ofertę prezentowały francuskie wydawnictwa, gdzie znalazły swoje miejsce zarówno literatura piękna, dla dzieci i młodzieży, ale także komiksy i  książki kucharskie – po francusku i w tłumaczeniu na język polski. Dużym zainteresowaniem cieszyły się warsztaty wokół filmu animowanego „Było sobie życie” i książki „Noc w leśnej szkole”.

Autorska playlista! Mistrzowie słowa i gatunku

Targi w Krakowie przyzwyczaiły wszystkich odwiedzających do wydarzenia światowego formatu. Na tegorocznej edycji nie mogło zatem zabraknąć gwiazd globalnej literatury i mistrzów swoich gatunków. Na czele zagranicznej reprezentacji stali – Serge Bloch, Camilla Läckberg, Eric-Emmanuel Schmitt czy Nicholas Sparks.

– To czysta przyjemność być w Krakowie i móc spotkać się z moimi fanami. Łączy mnie z nimi wspaniała, silna więź. Czytają z olbrzymim zaangażowaniem, chłoną książki całym sercem i umysłem. A ja z kolei właśnie w ten sposób je tworzę. Poprzez tą wyjątkową relację odkryłem w sobie cząstkę słowiańskiej duszy – mówił tuż przed spotkaniem z fanami Eric-Emmanuel Schmitt.

Nicholas Sparks, jeden z najpopularniejszych współczesnych amerykańskich literatów, którego dotychczasowe książki zostały wydane w ponad 33 językach równie chętnie dzielił się swoimi wrażeniami:

– Po raz pierwszy w polskich targach książki brałem udział w latach 90. Wiele się od tego czasu zmieniło. Wspaniała jest możliwość bycia naocznym świadkiem rozwoju branży wydawniczej w Polsce. Kocham książki, kocham wydawców i kocham ten widok stoisk zasypanych książkami!

Podczas czterech dni Targi odwiedzili goście z różnych światów literatury, m.in. profesor Bralczyk, Cezary Łazarewicz, Zośka Papużanka, Ziemowit Szczerek, Olga Tokarczuk, Adam Zagajewski, znane podróżniczki  Nela Mała Reporterka, Beata Pawlikowska czy Martyna Wojciechowska, autorzy-celebryci, m.in Piotr Adamczyk, Robert Biedroń, Magdalena Różdżka, Katarzyna Tusk czy Jerzy Stuhr.

– Kiedy jechałem na Targi mijał mnie tłum. Pomyślałem sobie „co to będzie, skoro tyle osób już wraca?”. To, co zobaczyłem na miejscu, było czymś niesamowitym. Coś nieprawdopodobnie optymistycznego! Ludzie idą czytać książki! Gratuluję! – mówił podczas spotkania Jerzy Owsiak, który również gościł w Krakowie.

Sporym zainteresowaniem odwiedzających cieszyły się także spotkania z czołowymi przedstawicielami polskiego kryminału – Katarzyną Bondą, Markiem Krajewskim, Remigiuszem Mrozem czy Zygmuntem Miłoszewskim, który na targach podpisywał książkę „Jak zawsze”. Tysiące autografów rozdali również m.in. Jakub Ćwiek czy Jakub Małecki.

Nietypowe akcje i innowacyjne rozwiązania

Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie®, prócz ofert wydawnictw i spotkań z autorami, przygotowały wiele wydarzeń towarzyszących. Po raz kolejny bardzo dużym zainteresowaniem cieszyły się m.in. Dziecięca Strefa Warsztatowa czy Salon Komiksu pełen paneli dyskusyjnych i inspirujących zabaw. Nie sposób też pominąć wydarzeń w ramach Saloniku Literackiego. Co ciekawe – na Targach można było nie tylko kupić książki, ale również się nimi wymienić. Taką możliwość stwarzały dwie akcje: „Z półki na półkę” oraz „Książka za książkę”.

Pierwszego dnia Targów w EXPO Kraków zaprezentowana została także innowacyjna aplikacja „Złap Pegaza w Krakowie”.

– Okazuje się, że wielu z nas woli zwiedzać miejsca nieoczywiste i stąd pomysł na taki alternatywny, mobilny przewodnik po Krakowie. W aplikacji do wyboru mamy siedem tras. Trzy przygotowane zostały przez krakowskich pisarzy, dwie przez zagranicznych twórców, którzy od lat mieszkają w Krakowie, ponadto jest trasa sentymentalna oraz jedna wytyczona przez słuchaczy Radia Kraków. Pisarzy i twórców wytypowali studenci Uniwersytetu Jagiellońskiego. I w ten sposób do wyboru mamy trasę Jerzego Franczaka, Adama Miklasza, Lynn Suh, Silvii Bruni i Wita Szostaka. Docelowo aplikacja ma zostać również dostosowana dla zagranicznych turystów – podkreśla sama pomysłodawczyni aplikacji Iwona Haberny.

Z okazji Międzynarodowych Targów Książki w Krakowie® przygotowana została także niestandardowa akcja „Ostry Dyżur Literacki”, która cieszyła się ogromnym zainteresowaniem zarówno rodziców, jak i dzieci.

– Pojawiamy się wszędzie tam, gdzie jest podejrzenie, że dzieci są uczulone na czytanie. My jednak nie wierzymy, że dzieci nie lubią czytać. Po prostu nie trafiły jeszcze na odpowiednią książkę, dlatego z okazji Ostrego Dyżuru Literackiego zapraszamy do siebie ekspertów z dziedziny literatury dziecięcej, przebieramy ich w kitle lekarskie i w tej scenerii przeprowadzany jest poważny wywiad medyczny z naszymi małymi pacjentami. Co ciekawe w tej konwencji dzieci się przed nami otwierają i razem wyszukujemy książki, które dziecko zainteresują. Na koniec wywiadu, zawsze wystawiamy receptę – mówi Agnieszka Szymańska z portalu CzasDzieci.pl.

Uwaga: tu się czyta! Z roku na rok jeszcze lepiej ze sprzedażą książek

Wielu wydawców podkreślało, że w tym roku wzrosła – zawsze duża w Krakowie – sprzedaż książek. Olbrzymie zainteresowanie zwiedzających i chęć zakupu prezentowanych książek potwierdza m.in. Dorota Malinowska-Grupińska, właścicielka Wydawnictwa MG.

– Na tegorocznej edycji Targów notujemy duży wzrost, jeśli chodzi o sprzedaż książek na naszym stoisku wydawniczym. Jesteśmy zadowoleni z frekwencji i zainteresowania odwiedzających, gdyż przełożyło się to bezpośrednio na nasze statystyki. Uważam ponadto, że Międzynarodowe Targi Książki w Krakowie® są punktem obowiązkowym dla każdego wydawnictwa, gdyż jest to znakomita okazja do zaprezentowania swojej oferty .

Przemysław Czapliński z Nagrodą im. Jana Długosza

Nieodłącznym elementem corocznych targów jest nagroda im. Jana Długosza. W tym roku kapituła otrzymała rekordową liczbę zgłoszeń: 49 wydawnictw przesłało łącznie 75 publikacji, a jury w składzie: prof. dr hab. Władysław Stróżewski – przewodniczący, prof. dr hab. Ryszard Nycz, prof. dr hab. Jan Ostrowski, prof. dr hab. Leszek Polony, prof. dr hab. Piotr Sztompka, prof. dr hab. Jerzy Wyrozumski do nagrody nominowało ostatecznie 10 pozycji. Laureatem prestiżowej nagrody określanej mianem polskiego Nobla w dziedzinie humanistyki został Przemysław Czapliński, który uznanie jury zyskał książką pt. „Poruszona mapa”, podejmującą tematykę mentalnego obrazu Polski w polskiej literaturze. Zwycięzca otrzymał 30 000 zł i statuetkę dłuta śp. prof. Bronisława Chromego. Wyniki konkursu ogłoszono 26 października podczas uroczystej gali, która w tym roku odbyła się w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie podczas 20., jubileuszowej edycji Konkursu o Nagrodę im. Jana Długosza.

Tradycyjnie, podczas tegorocznego krakowskiego święta literatury, rozstrzygniętych zostało wiele innych, równie ważnych konkursów. Lista laureatów znajduje się na stronie www.ksiazka.krakow.pl

Książkowy bilet do wolności

Czytając, przenosimy się w inne światy. Stajemy się bohaterami i postaciami każdej branej do ręki książki. Przeżywamy zdarzenia i emocje, których być może nigdy nie doświadczymy we własnym życiu. Włączamy wyobraźnię i… stajemy się wolni! Hasło tegorocznej edycji, słowa portugalskiego pisarza Fernando Pessoi „Czytam i staję się wolny” każdy interpretuje po swojemu. Podobnie jak każdy na swój sposób przeżywa książki. I może właśnie z tego powodu w EXPO Kraków po raz kolejny pojawiły się tłumy miłośników dobrej literatury! Do zobaczenia za rok!