Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań

POBIERZ DARMOWY PDF: TUTAJ

Ha!art przedstawia wyniki czteroletniego projektu badawczego Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu, które w obliczu kryzysu czytelnictwa rzucają nowe światło na stan polskiej literatury.

Jest to pierwsza próba całościowego zbadania literatury polskiej za pomocą narzędzi nauk społecznych. Przeprowadzono ponad sto pogłębionych wywiadów z pisarzami, krytykami literackimi, wydawcami i innymi osobami ze środowiska literackiego. W pracach zespołu kierowanego przez Piotra Mareckiego wzięło udział ponad sześćdziesiąt osób, m.in. Tomasz Warczok, Jan Sowa, Grzegorz Jankowicz, Alicja Palęcka, Michał Sowiński i Kaja Puto. Efekty zawarto w trzech publikacjach: raporcie z badań (w dniu konferencji udostępnionym do darmowego pobrania), antologii tekstów z socjologii literatury oraz podręczniku akademickim.

Wyniki badań nie napawają optymizmem. Pisarze nie tylko nie są w stanie utrzymać się z literatury, ale wręcz nie mają na nią czasu. Wprawdzie przybywa tytułów, ale trafiają one do coraz mniejszej liczby czytelników, co sprawia, że większość książek kończy jako makulatura. Wydawnicze molochy na spółkę z sieciami dystrybucji decydują o tym, co się opłaca, co będzie popularne w danym sezonie i co będzie czytanie – kierując się przede wszystkim własnym zyskiem. A środowisko literackie podzieliło się na wiele podmiotów próbujących wyszarpać sobie jak największy kawałek coraz mniejszego tortu.

Literatura polska straciła swoją niezależność, stała się biznesem polegającym sprzedaży książek pisanych po polsku. Jeżeli chcemy, żeby wybiła się na niepodległość, potrzebujemy socjologii literatury. Bez niej nadal będziemy się zastanawiać, dlaczego tylko 37% Polaków w ogóle czyta książki.

Nadrzędnym celem projektu był naukowy opis dwudziestu pięciu lat rozwoju pola literackiego w Polsce (1989–2014) i zachowań jego głównych aktorów (pisarzy i pisarek, wydawców, agentów literackich i tak dalej) za pomocą teoretycznych narzędzi zaproponowanych przez francuskiego socjologa Pierre’a Bourdieu. Intencja zespołu badawczego była także pionierska na taką skale aplikacja narzędzi socjologicznych do refleksji literaturoznawczej w Polsce po 1989 roku.

 

za Ha.Art.pl