Laureatem Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską im. T. Boya-Żeleńskiego w 2023 r. został Ireneusz Kania, tłumacz i poliglota, autor przekładów z kilkunastu języków, w tym z sanskrytu, tybetańskiego i hebrajskiego. Ireneusza Kanię wyróżniono za całokształt działalności. Ogłoszone zostały nazwiska nominowanych do tegorocznej Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską – przekład dzieła.

Wręczenie Nagród odbędzie się 21 kwietnia podczas Gdańskich Spotkań Literackich „Odnalezione w tłumaczeniu”.

Laureata i finalistów wybrała Kapituła Nagrody obradująca w składzie: Carlos Marrodán Casas, Anna Korzeniowska-Bihun, Piotr Paziński, Julia Różewicz i Anna Wasilewska (przewodnicząca Kapituły).

– Imponujący dorobek translatorski Ireneusza Kani, tłumacza, eseisty i polihistora, obejmuje kilkadziesiąt pozycji z piętnastu języków. Przyswoił polszczyźnie całe obszary kulturowe, m.in. kultury tybetańskiej, hebrajskiej, rumuńskiej, nowogreckiej, niemieckiej, francuskiej i włoskiej. Jego bibliografia obejmuje pozycje należące do wszystkich gatunków literackich. Przekładał m.in. utwory Kawafisa, Eliadego, Ciorana, Benjamina, Scholema, Bataille’a, Vasariego. Zawdzięczamy mu także Tybetańską Księgę Umarłych i Opowieści Zoharu – uzasadnia wybór laureata Nagrody za całokształt twórczości Anna Wasilewska, przewodnicząca Kapituły, tłumaczka z języka francuskiego.

Ireneusz Kania urodził się w 1940 roku w Wieluniu. Studiując romanistykę na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, pogłębiał równolegle swoją wiedzę o językach orientalnych (hebrajskim, chińskim, sanskrycie). W tym czasie uprawiał wyczynowo sporty; dotąd pozostaje aktywny fizycznie. Debiutował w 1972 r. w „Przeglądzie Orientalistycznym”. W następnych latach przekładał również z języka angielskiego, niemieckiego, francuskiego, rosyjskiego, rumuńskiego, włoskiego i sanskrytu. W latach 1983-1988 prowadził prywatny kurs języka tybetańskiego. W latach 90. prowadził zajęcia z przekładu literackiego w Studium Literacko-Artystycznym na UJ. Za pracę przekładową otrzymał wiele nagród i odznaczeń, do których dołącza Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorska im. T. Boya-Żeleńskiego.

 

Nominacje do Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska za Twórczość Translatorską – przekład dzieła

René Koelblen i Stanisław Waszak (język francuski) za przekład książki Zniknięcia Georgesa Pereca, wyd. Lokator 2022
300-stronicowa detektywistyczna powieść Pereca to lipogram, w którym ani razu nie pojawia się litera „e”, najczęściej występująca w języku francuskim samogłoska. Czyta się ją podobnie jak zaimek „eux” – oni. Formalne rygory, które Perec stosował w każdej ze swoich książek, są nośnikami zaszyfrowanej metafory: śmierci rodziców, doświadczenia pustki, nieobecności, braku. Obaj tłumacze dokonali wyczynu, zdawałoby się niemożliwego – brawurowo ułożyli po polsku perekowskie puzzle, pełne odniesień do innych utworów literackich.

Krzysztof Majer (język angielski) za przekład książki Kochanki Wittgensteina Davida Marksona, wyd. PIW 2022
W przekładzie Kochanki Wittgensteina uderza przede wszystkim precyzja. Krzysztof Majer niezwykle skrupulatnie, krok po kroku oddaje monolog wewnętrzny Kate, bohaterki i narratorki powieści. Nie gubi się w gąszczu literackich i filozoficznych aluzji, nie wytraca tempa, potrafi umiejętnie przetworzyć i zorkiestrować w polszczyźnie powracające wciąż motywy i obrazy, tworząc niezwykłą, pulsującą, zmysłową prozę.

Sebastian Musielak (język fiński) za przekład książki Polowanie na małego szczupaka Juahniego Karila, wyd. Marpress 2021
Akcja tej zabawnej powieści rozgrywa się w gdzieś w północnej Finlandii – mroźnej, dzikiej krainie, z rzadka zamieszkałej przez ludzi, za to pełnej mitologicznych stworzeń. Tłumacz w znakomity sposób oddaje klimat oryginału, jego dowcip i język bohaterów. Bawi się słowem, wymyśla nazwy, tworzy własną gramatykę. Swobodnie porusza się między planem językowym świata rzeczywistego i świata magicznego.

Kamil Pecela (język litewski) za przekład książki Silva rerum IV Kristiny Sabauliaskaitė, wyd. Wielka Litera 2022
Istotną rolę w tetralogii litewskiej pisarki odgrywa język. Kamil Pecela wyśmienicie sprostał wyzwaniu, kreatywnie odwołując się do – wcale nie tak już żywej – spuścizny szlacheckich sylw, gawęd, memuarów, języka Pamiątek Soplicy, Pamiętnika kwestarza. Polski przekład brzmi jak dopełnienie tej wspaniałej tradycji piśmienniczej i literackiej.

Anna Sawicka (język kataloński) za przekład książki Diamentowy plac Mercè Rodoredy, wyd. Marginesy 2022
Diamentowy plac to jedno z najważniejszych dzieł literatury katalońskiej XX wieku, klasyczna powieść, której wcześniej nie mieliśmy okazji poznać w przekładzie z oryginału. Subtelna, oszczędna, „szczero-naiwna”, a przy tym bardzo sugestywna specyfika narracji wymagała od tłumaczki nieustannej uważności, żeby nie wyjść poza obrany rejestr języka. Ta przepojona pięknym smutkiem opowieść trafia do nas w wersji pozbawionej fałszywych nut.

Tomasz Swoboda (język francuski) za przekład książki Sodoma i Gomora Marcela Prousta, wyd. Officyna 2022
Tomaszowi Swobodzie udała się rzecz arcytrudna: stworzył nowy, artystycznie przekonujący język dla przekładu arcydzieła Marcela Prousta. Pod jego piórem Sodoma i Gomora, czwarty tom cyklu W poszukiwaniu straconego czasu, zajaśniała świeżym blaskiem, dowodząc, że Tadeusz Boy-Żeleński nie powiedział ostatniego słowa.

Aga Zano (język angielski) za przekład książki Dziewczyna, kobieta, inna Bernardine Evaristo, wyd. Wydawnictwo Poznańskie, 2022
Nagrodzona w 2019 roku Bookerem książka brytyjskiej pisarki długo czekała na polskie tłumaczenie, a jedną z przyczyn była jej rzekoma nieprzekładalność. Tego zadania odważnie i z przekonującym efektem podjęła się Aga Zano. Zróżnicowanymi głosami dwunastu kobiet poprowadziła nas przez barwne historie ich życia, co wymagało pomysłowości, polotu, rzetelnego researchu i świeżego spojrzenia na język.

 

za odnalezionewtlumaczeniu.pl