“Nagroda Literacka im. Józefa Mackiewicza za rok 2022 przyznana
Przegląd
Kapituła na publicznym posiedzeniu 10 listopada 2022 roku ogłosiła, iż Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza przyznaje Marcinowi Pilisowi za książkę “Cisza w Pogrance” wydaną przez Wydawnictwo Lira.
Kapituła przyznała również wyróżnienia:
Mirosławowi Dzieniowi za książkę “O męczeństwie rozumu i zarazie świata” (Wydawnictwo Towarzystwo Przyjaciół Sopotu),
Tomaszowi Sommerowi, Markowi Janowi Chodakiewiczowi i Ewie Stankiewicz za książkę “Jedwabne. Historia prawdziwa” (Wydawnictwo Veritatis Splendor)
oraz
Maciejowi Zakrzewskiemu za książkę “Rewolucja konserwatywna – przypadek Polski. Myśl polityczna “Buntu Młodych” i “Polityki” (1931-1939)” (Wydawnictwo IPN, Ośrodek Myśli Politycznej)
Nagrodzona powieść opowiada o wydarzeniach na Wołyniu w lipcu 1943 roku.
W ciszy wieczorów łuny nad horyzontem zwiastują niechybną rzeź.
Tego lata cały Wołyń ogarnęła trwoga…
Lipiec 1943 roku. Dwie nastoletnie siostry z Pogranki zakochują się w młodzieńcu z sąsiedniej ukraińskiej wsi Połapy. Chłopak jest członkiem UPA, ale dla uczuć nie stanowi to przeszkody.
Tymczasem ze Wschodu docierają wieści o krwawych atakach na polskie wioski. Polacy będą zmuszeni dokonać wyboru: zostać czy uciekać. Co się stanie, jeśli pogłoski o okrucieństwach okażą się prawdziwe? Czy mieszkańcom obu wsi uda się porozumieć i pośród szalejącej rzezi uratować Pogrankę?
W latach 60. o tragicznych wydarzeniach wciąż pamięta Ołena Taraszuk, mieszkająca w Ukraińskiej SRR…
Zaczyna się XXI wiek, ostatni uciekinierzy z Wołynia i Małopolski Wschodniej odwiedzają rodzinne strony. Tam, gdzie kiedyś stały domy i toczyło się życie, dziś kwitną puste łąki…
Wśród mechanizmów historii pojedyncze losy mieszkańców łączą się w opowieść o miłości, zdradzie i okrucieństwie, o pamięci i poszukiwaniu utraconych korzeni.
Marcin Pilis, autor m.in. „Zemsty kobiet” i „Łąki umarłych”, wraca z nową, poruszającą do głębi powieścią o trudnej polsko-ukraińskiej przeszłości.
„Autor […] pokazuje ten dramat przez los jednostek, nadając mu głębszy psychologiczny sens. Przypomina, że towarzyszyły mu: zaślepienie, okrucieństwo, ale i szaleńcza miłość” (z recenzji Marka A. Koprowskiego, historyka, autora kilkunastu książek o Wołyniu).