Ogólnopolski zespół uczonych pod kierunkiem prof. dr hab. Gabrieli Matuszek-Stec z Uniwersytetu Jagiellońskiego przygotowuje 11-tomową długo wyczekiwaną edycję krytyczną edycję Dzieł literackich Przybyszewskiego. Dzieła zebrane przywódcy polskiego modernizmu nigdy nie ukazały się w języku polskim (w latach 20. XX wieku takie przedsięwzięcie realizował Instytut Wydawniczy Lektor, ale śmierć pisarza je przerwała).

Stanisław Przybyszewski to jeden z najbardziej wyrazistych twórców modernistycznych, który zaznaczył swe miejsce w polskiej i niemieckiej literaturze. Już za życia stał się legendą – przez Strindberga nazwany „genialnym Polakiem”, w środowisku berlińskim określany mianem „króla bohemy” i „nowym Mesjaszem literatury”, w Polsce uznany został za inicjatora modernistycznego zwrotu w literaturze, wielką sławą cieszył się także w Rosji i krajach słowiańskich.
Edycja, która wychodzi w Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego pod redakcją naukową prof. Gabrieli Matuszek-Stec, obejmuje wszystkie utwory literackie Przybyszewskiego powstałe w języku polskim: poematy prozą, powieści, opowiadania, dramaty oraz towarzyszące tym utworom autorskie wstępy, a także inedita i drobne przekłady. W przypadku niemieckich pierwodruków przeprowadzono porównanie obu wariantów utworów, fragmenty zmienione lub opuszczone w polskich wydaniach zostały przetłumaczone na język polski i zamieszczone w aparacie krytycznym.

Każdy tom zwiera rozbudowany dodatek krytyczny i obszerny wstęp historycznoliteracki, ale edycja jest przyjazna dla każdego czytelnika, zarówno znawcy, jak i zwykłego fana literatury.

W sprzedaży dostępne są tomy pierwszy i trzeci. Pierwszy tom – Proza poetycka. Pentalogia, obejmuje utwory, które w sposób najbardziej wyrazisty realizują postulowaną przez autora „Confiteor” „sztukę wykrzyku duszy”. Dzieła te wyróżniają się spośród obfitości prozy poetyckiej, jaka pojawiła się w literaturze polskiej i europejskiej przełomu XIX/XX wieku. Łączą ze sobą formy narracyjne i liryczne, chłodny dyskurs naukowy i uczuciowe eksplozje. Zapowiadają sztukę ekspresjonistyczną i strumień świadomości oraz podejmują podstawowy dla filozofii Przybyszewskiego problem płci (chuci).

Tom trzeci zawiera powieść Homo sapiens, która powstała w Norwegii, w domu rodziców Dagny Juel, gdzie pisarz spędził kilkanaście miesięcy. Pierwotnie ukazała się w języku niemieckim w latach 1895–1896, natomiast polskie wydania ogłoszono w roku 1901 i 1923. Główny bohater trylogii, Eryk Falk, to postać tragiczna, skazana na wieczną tułaczkę w tropieniu duszy w sobie i w innych, człowiek rozdarty między potężnie rozwiniętymi instynktami a nieustannie nadzorującym je sumieniem, wytworem kultury. Przybyszewski doprowadza tu do dekonstrukcji istniejących schematów fabularnych, a nawet podważa sens fabuły jako takiej, lekceważy tradycyjne portrety bohaterów, kpi z potrzeby opisywania ich wyglądu, ubioru i miejsca, w którym przebywają. Krótko mówiąc, daje w tym aspekcie całkowitą wolność odbiorcy.

Kolejne tomy – ósmy: Dramaty (Dla szczęścia, Złote runo, Goście, Matka, Śnieg), dziewiąty: Dramaty (Odwieczna baśń, Śluby, Gody życia), szósty: Dylogia: Dzieci nędzy, Adam Drzazga – pojawią się w sprzedaży wiosną 2023 roku.
Więcej informacji znajdą Państwo na stronie Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego www.wuj.pl oraz na profilu Facebook Przybyszewski wraca. Edycja dzieł w jedenastu tomach.

 

https://www.facebook.com/Przybyszewski-wraca-Edycja-dzie%C5%82-w-jedenastu-tomach-115846761127148