Między 22 a 25 września w Kołobrzegu odbędzie się 27. edycja festiwalu Biura Literackiego, kontynuującego pod nową nazwą i w mocno odświeżonej formule tradycję Fortów, Portów i Stacji Literatura. Choć TransPort Literacki jest metrykalnie najstarszy w Polsce, to zarazem najmłodsza duchem tego typu krajowa impreza. Dla wielu wciąż najważniejsza, odważnie stawiająca na początkujących i niedocenianych w innych miejscach autorów i autorki, na wartościową literaturę nieobecną na innych podobnych wydarzeniach. Po przeprowadzce z gór nad morze festiwal nie tylko nie zatraci tych cech i funkcji, ale wręcz mocno je rozszerzy. Kołobrzeg będzie też świadkiem światowych premier książek, odwiedzać będą go wyjątkowi zagraniczni autorzy oraz wydawcy z kilkunastu krajów pracujący nad stworzeniem „Kodeksu dobrych praktyk wydawniczych”.

Festiwale literackie, projekty i wydarzenia muszą zmieniać się rok po roku, uciekać od rutyny, wyznaczać sobie coraz ambitniejsze cele, tak by miarą sukcesu imprezy była rosnąca grupa odbiorców, coraz bardziej świadoma swoich artystycznych oczekiwań. Spotkanie z książką nie może ograniczać się tylko do rozmowy prowadzącego z autorem. Edukacja nie powinna sprowadzać się do pojedynczego wydarzenia w trakcie festiwalu. Podstawą programu nie mogą być tylko rozpoznawalni autorzy i prowadzący, którzy odwiedzają kolejno większość festiwali. Promocja czytelnictwa w Polsce jak nigdy dotąd potrzebuje innego, „niehappeningowego” i mniej celebryckiego podejścia. W oparciu o takie właśnie przekonania powstaje nowy program działań Biura Literackiego.

Dbając o najwyższy poziom estetyczny, nie schlebiając ułatwionym gustom, festiwal Biura w Kołobrzegu promować będzie nowe zjawiska, przypominać niesłusznie zapomniane, szukać nieodkrytych jeszcze pól funkcjonowania i prezentowania mowy wiązanej, penetrując pogranicze poezji i prozy, a także rozszerzając przestrzeń literackich doznań na obszary tłumaczeń pisarzy obcojęzycznych, często będących ważnymi osobowościami, w Polsce zaś kompletnie nieznanych. Wyróżnikiem w nowym miejscu będą prowadzone na szeroką skalę całoroczne projekty propagujące czytelnictwo i przygotowujące odbiorców do kompetentnego uczestnictwa w festiwalu, którego finał w kolejnych latach przewidziany został w przedostatni weekend września.

Nowa nazwa ze słowem „Trans” w centrum nawiązuje do historii festiwalu oraz miejsca, w jakim będzie się teraz odbywać. Odwołuje się do uniwersalnych wartości. Nie bez znaczenia jest także to, że „transport” to słowo ponadnarodowe, funkcjonujące w wielu językach, symbolicznie „łączące” ludzi. W ramach festiwalowych wydarzeń w 2022 roku zaprezentowanych zostanie blisko trzydzieści świeżo wydanych książek, które ukazywać się będą w Kołobrzegu. Na festiwal przyjedzie blisko trzydzieścioro zagranicznych twórców oraz menadżerów literackich. Imprezę otworzy światowa premiera „Faith, Hope & Carnage” Nicka Cave’a, którą polscy czytelnicy poznają tego samego dnia, co odbiorcy z Australii, Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

Festiwal Biura Literackiego jest bodaj jedynym tego typu wydarzeniem, które stwarza szansę na występ na głównej scenie każdemu, kto pisze. W 2022 roku przewidziano łącznie ponad dwadzieścia pracowni dla poetek i poetów, prozaiczek i prozaików, tłumaczek i tłumaczy, a także księgarek i księgarzy, które dla osób piszących są przepustką do wydania książki i do występu na kolejnej edycji TransPortu Literackiego.

Efektem ostatnich czterech edycji projektów wydawniczych jest blisko trzydzieści książek, w tym dziewiętnaście debiutów wierszem i prozą. Wśród laureatek i laureatów projektów są m.in.: Anna Adamowicz (Nagroda im. W. Szymborskiej), Agata Jabłońska, Jakub Pszoniak, Aleksander Trojanowski (Wrocławska Nagroda Poetycka Silesius), Radosław Jurczak (Nagroda Literacka m.st. Warszawy), Elżbieta Łapczyńska (Nagroda Conrada) i Marta Sokołowska (Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO), Nina Manel (Nagroda Literacka Prezydenta Miasta Białegostoku im. W. Kazaneckiego). W pierwszym etapie zostanie wyłoniona grupa finalistów, która otrzyma zaproszenie do udziału w festiwalowych pracowniach. Następnie zostaną wybrani laureatki i laureaci projektów.

Dla osób przed debiutem książkowym uruchomiony został Połów. Projekt dla poetów poprowadzą Dawid Mateusz i Jakub Skurtys, dla prozaików zaś Adam Kaczanowski i Jakub Kornhauser. Dla laureatek i laureatów poprzednich Połowów przygotowane zostały pracownie: „Pierwsza książka wierszem” i „Pierwsza książka prozą”. Zajęcia w nich poprowadzą Joanna Mueller i Dariusz Sośnicki. Projekt „Druga książka wierszem” prowadzony przez Kacpra Bartczaka adresowany jest dla osób po debiucie książkowym. „Kolejna książka wierszem” koordynowana przez Dawida Kujawę to pracownia dla osób mających na koncie dwie książki lub więcej. Uruchomiony zostanie także projekt „Druga książka prozą”, za który odpowiedzialna będzie Katarzyna Jakubiak.

Biuro Literackie prowadzi także prace nad powołaniem Books Allies – sojuszu europejskich wydawców literatury pięknej, który umiejscowi swą główną siedzibę w Kołobrzegu i będzie inicjować szereg działań opartych na bliskiej współpracy europejskich podmiotów z sektora wydawniczego. Planuje też uruchomić unikatowy całoroczny program „Kurs na czytanie” propagujący czytelnictwo w różnych grupach społecznych i zawodowych: od przedszkola, przez szkoły podstawowe i średnie, osoby tworzące w różnym wieku, po przedstawicieli biznesu i pracowników firm, a także seniorów i seniorki.